Armancên sefera Şiya El-Sûdanî ya Sûriyê
Muhemed Şiya El-Sûdanî, Serokwezîrê Iraqê wek yekim serokwezîrê vî welatî piştî 12 salan sefera Sûriyê kir û di gel Bişar Esed Serokkomarê vî welatî hevdîtin û gotûbêj kir.
Di halekî de ku cara dawiyê di sala 2011an Nûrî Malikî wek serokwezîrê Iraqê sefera Şamê kiribû,,Muhemed Şiya Sûdanî di rojên derbasbûyî de bû mêvanê hikûmeta Sûriyê , ew jî halekî de ku vê dawiyê Şam vegeryaye nav Komkara Ereban û Bişar Esed jî beşdarê civîna vê komkarê li Erebistanê bû.
Welatên ereb vejiyandin û berfirehkirina peywendiyan bi Sûriyê re danîn nav destûrkara xwe. Ev rewşa bo Sûriyê cuda ye.
Ger çi di 12 salên derbasbûyî de, Serokwezîrê Iraqê sefera Sûriyê nekiriye, lê peywendiyên Bexda û Şamê dijî demajoya peywendiyên welatên ereb bi Sûriyê re bû û her du welatan peywendiyên xwe parastin.
Hegera sereke ya vê meselê jî sînorên hevpar ên cuxrafiyayî û her wiha gefên hevpar bûn.
Bişar Esed, Serokkomarê Sûiyê di hevdîtina El-Sûdanî de teqez kir: Me pêşîneyeke bilind û hevpar di warê berxwedana gelê Sûriyê di rewşa dijwar de heye, Iraq dengê hikûmet û gelê Sûriyê de nav derûdorên curbicur de bû. Ev welata di serdema belaya ku piştî erdhejê li Sûriyê çêbû, li pişta welatê me rawesta û gelek alîkarî dane me.
Iraq û Sûriyê zêdetirî 600 km sînorên hervpar hene. Her du welat di yek deheka buhurî de, rastî gefa terorîstî hatine û komên teorîst beşeke zêde ji cuxrafiyaya Iraqê û Sûriyê dagir kiribûn, lewma peywendiyên Iraq û Sûriyê di yek deheka buhurî hatien paastin.
Di hevdîtina Sûdanî, bi Bişar Esed, Serokkomarê Sûriyê jî, meselên sînorî û gefa terorîstî hatin gotûbêj kirin.
Yek ji meselên sînorî, kampa El-Hol e. Ev kampa ketiye derdora Hesekê nêzîkî sînorên Iraqê û di bin kontrola hêzên HSD de ye.
Li vê kampê nêzîkî 56 hezar kes ji welatiyên curbicur ku malbatên DAIŞê ne rûdinên û gefe dijî Iraq û Sûriyê tên hesabê.
Her wiha Iraq û Sûriye rastî pirsgirêka hevpar a aborî hatine. Her du welat daxwazxa wergirtina sermayeguzariya derveyî ne. Her du welat bi taybet Sûriye rastî mudaxileya Emerîkayê di karûnbarên navxweyî yên xwe hatine.
Basim El-Ewadî, Berdevkê hikûmeta Iraqê derbarê dosiya herî giring ku di vê seferê de hatin hilkoladin de got: Dabînkirina ewlehiya sînoran, girtina pêşiya nifûza terorîstan, rawestana li ber gefên terorîstî ji riya hevkariya hevpar, danûstanên ticarî û hewildana bo beşdarkirina sûriyan di plana geşatiya aborî ji wan hêla geşatiya Iraqê ku rojhilatê dighîne rojava.
Şiya Sûdanî, Serokwezîrê Iraqê jî di civîna rojnamevaniyê ya hevpar bi Esed re got: kilîlê ewlehî û aramiya navçeyê, rewşa ewlehiya baş e û aramiya navçeyê ye.
Terorîzm li Iraqê vekişyaye û işkst xwariye. Iraq her tim bo vegeryana Sûriyê nav Yekitiya ereban pir hewil daye.
Hêzên çekdar ên me bi qawet li himber terorîstan sekinîn. Em û Sûriye rastî pirsgirêkên hevpar hatine.
