Tîrmeh 13, 2024 17:23 Asia/Tehran
  • Kaşan'ın Tarihi Çavuş Hani Geleneği

Muharrem ve Safer aylarının önemli törenlerinden biri, üç yıl önce somut olmayan kültürel miras olarak tescillenen Kaşan başta olmak üzere ülkenin bazı şehirlerinde gerçekleştirilen "Çavuş Hani" törenidir.

Muharrem, İslam takviminde yer alan birinci aydır. İslam takvimi, Hicri takvim olarak adlandırılır ve yılın 354 veya 355 gün olduğu bir takvimdir. Hicri takvimi, güneş ve ay takvimine dayanır ve bu nedenle, başlangıç tarihi güneş takvimine göre değişebilir.

Muharrem ve Safer aylarının önemli törenlerinden biri üç yıl önce somut olmayan miras olarak tescillenen Kaşan başta olmak üzere ülkenin bazı şehirlerinde gerçekleştirilen "Çavuş Hâni" törenidir.

İran’da Kerbela matem törenleri üç bölüme göre düzenleniyor. İlk sekiz gün etkinlikleri; "Tasua" adı verilen dokuzuncu gün törenleri ve törene adını veren onuncu gün, yani Aşura merasimi. Hz. Hüseyin’in (a.s) katledilişinden sonraki 40. gün, Erbain’dir. İran ölçeğinde şöyle bir genelleme yapabiliriz: Aşura için birkaç gün önceden hazırlık yapılır. Evde sokakta, çarşı pazarda siyah bayraklar asılır.

 

Bu törenlerin birçoğu özel ve görülmeye değerdir. Bu nedenle aynı şehrin insanları dışında da pek çok turist bu törene katılmak istemektedir. Bu ayın ilk gününden önceki günlerde yapılan Muharrem ayı törenlerinden biri de "Çavuş Hâni" okumaktır.

Çavuş Hâni, hacıları ve ziyaretçileri selamlarken özel bir tavırla şiir okuma geleneğidir. Muharrem ayına yakın günlerde ve Zilhicce'nin son günlerinde Kaşan halkı İmam Hüseyin'in (as) türbesini ziyaret etmeye davet eder.

Kaşan'daki Çavuş Hâni'nin tarihi hakkında çok fazla bilgi yok ama bazıları bunun Safevi dönemine veya belki daha öncesine dayandığını söylüyor. Çünkü beyaz sakallı yaşlı bir kişinin Seyyid el-Şeheda'nın matem bayrağını taşıyarak çarşıda dolaşıp Çavuş Hâni okuması her zaman bir gelenek olmuştur ve hala aynı şekilde icra edilmektedir.

 

Matem töreni için şehir pazarına giden ilk grup, Zilhicce ayının son günü, yani Muharrem ayının başlangıcından bir gün önce halka haber veren "Çavuş Aza" grubudur.

Çavuş Hani, İran şehirlerinde farklı şekillerde icra edilir. Örneğin Çavuş Hani, Fars eyaletinin Bovanat ilçesinde Muharrem ayının başında yapılan eski geleneklerden biridir. Bu şehirde yerel halk Çavuş Hani'yi Muharrem'in elçisi olarak adlandırıyor.