Sekreterê giştî yê NATO`yê ser nebûna dijberiyê navbera NATO û artêşa ewrûpî tekez kir
Jens Stoltenberg, sekreterê giştî yê NATO`yê roja sêşemiyê li kêleka civîna wezîrên berevaniyê yên YE li Biratîselawayê paytexta Slowakiyê ragihand ku tu dijberiyek navbera berevaniya wrûpî ya bihêz û NATOya bihêz tine. Maykel Falon wezîrê berevaniyê yê Inglîzê lê roja sêşemiê jibo pînekirina dijberiya Londonê li hember pêkanîna artêşa hevpar a ewrûpî got ev kiryara dê îqtidar û qaweta NATO`yê lawaz bike.
Wî got ku dê Inglîz piştî derketina ji YE jî dijberê her cure fikr û hizrekê li bara artêşa ewrûpî be. Avakirina artêşa yekgirtî ya ewrûpî ji midehek berî niha ve di rojeva endamên sereke yên YE bitaybet Almanya û Fransayê de ye.
Li gor nihêrîna van du welatan avakirina artêşa ewrûpî di rewşa niha de jibo rawestana li ber gefan dê sedî sed cih were û pêşiya wê nayê girtin. Almanya wek welatê herîmezin û herîgiring ê YE û ji endamên sereke yê NATOyê eşkere ser avakirina hevalbendiya anvbera artêşa Almanyayê tev aertêşên din ên ewrûpî axiftiye. Fransa û Almanya bi pêkanîna tîpeke hevpar li vê bare pêngavên seretayî rakirin lê ji ber heznekirina welatên din ên Ewrûpayê bo beşdariya li artêşa ewrûpî û her wiha hilêxistina avakirina nijyareke eskerî ya parallel a NATOyê, plana avakirina vê artêşê ewqas pêş neketiye.
Niha rewşa siaysî û ewlehiyê ya Ewrûpayê bi derketian Inglîzê ji YE, guheriye. Li gorî nihêrîna Almanya, Fransa dive YE ji NATOyê cida bibe û artêşeke serbixwe jibo parastina ewlehî û berevaniya ji xwe li hember gefên muhtemel û berteka destxwe li hember bûyerên ewlehiyê li Ewrûpayê hebe. Du endamên giring ên NATOyê yanê Emerîka û Kanada dervey sînorên Ewrûpayê ne. Her wiha jiber ku biryarên ku NATO jibo kiryarên eskerî dide dive bi li hevkirina endamên wê cih were loma tê payîn ku Emerîka û Kanada li hember biryarên endamên ewrûpî yên NATOyê dijberiyê bikin. Inglîz ji dijberên sereke yê avakirina artêşa Ewrûpî ye û avakirina wê ji ber ehbûan NATOyê bi wateya lawazkirina NATOyê, karekî parallel û xisarkirina çavkaniyên aborî û hêza însanî dizane. Bi derketina Inglîzê ji YE wer xûya dike ev berbena mezin ji riya avakirina artêşa ewrûpî hatiye hilanînê. Lê gotinên wezîrê berevaniyê yê Inglîzê nîşan dide ku Londonê dil heye bi awayekî cidî nehêle ku artêşa ewrûpî ava bibe. Ev meseleya endamên sereke yên YE bi taybet Almanya hers kiriye.